Geologia

Z geologicznego punktu widzenia, jaskinie dostarczają danych przestrzennych o wewnętrznej budowie masywu swojego występowania. Stanowią przetrwałe ślady dawnej historii i kolejnych etapów ewolucji morfologii terenu. Ich szata naciekowa (niezależnie od naturalnego piękna) zawiera zapis zmian klimatycznych obszaru.

Jaskinie powstają w wyniku na ogół długotrwałego oddziaływania na skały różnych procesów geologicznych: ruchów tektonicznych, rozpuszczania, erozji, wietrzenia i akumulacji. W związku z tym, jeśli jaskinia powstała wskutek rozpuszczania skały przez krążącą w szczelinach wodę (lub roztwory) mówimy o jej genezie krasowej. Dotyczy to skał podatnych na rozpuszczanie przez wodę takich jak wapienie, dolomity, gipsy czy sól. Jednak zawsze w takich przypadkach czynnikiem istotnym jest istnienie tektonicznie rozwartych szczelin, umożliwiających przepływ wody. Tak więc większość jaskiń krasowych ma genezę krasowo-szczelinową, na którą nakłada się erozja i wietrzenie.

W przypadkach skał nierozpuszczalnych, jak np. granity czy piaskowce, w większości mamy do czynienia z tektoniczną, wietrzeniową i erozyjną genezą jaskiń.

W namuliskach jaskiń znajdujemy fragmenty skał przyniesione przez przepływające dawniej potoki. Niejednokrotnie pozwala to odtworzyć dawne drogi krążenia wód. Zawarte w namuliskach pyłki roślin mówią o rodzaju dawnej flory i panującego na tych obszarach klimatu. Często w namuliskach napotyka się szczątki kostne dawnej fauny z końca kenozoiku, a nierzadko artefakty archeologiczne – pozostałości dawnych kultur paleo- i neolitycznych.

Jerzy Grodzicki