Jerzy Grodzicki (1935-2021)

W dniu 26.03.2021 r. odszedł dr Jerzy Grodzicki, geolog i speleolog, dzięki któremu powstała pierwsza baza zestandaryzowanych dokumentacji jaskiń Polski prowadzona przez Państwowy Instytut Geologiczny-PIB.

Jerzy Grodzicki przy otworze Szczeliny Chochołowskiej. 08.08.2008, fot. Iza Luty

Jerzy Grodzicki przez większą część swego życia eksplorował podziemny świat jaskiń, badał go i opisywał. Organizował lub brał udział w wyprawach do jaskiń w różnych zakątkach świata (Kuba, Peru, Ekwador, Chile, Hiszpania, Austria i Australia). Jednak najbliższe mu były rodzime Tatry, gdzie podejmował wyzwania w największych jaskiniach, takich jak Jaskinia Miętusia, Ptasia, czy osławiona Śnieżna. Zapisał się na kartach historii jaskiniowej eksploracji nie tylko jako odkrywca wielu nowych partii korytarzy, ale także jako jeden z tych, którzy pierwsi w Polsce podejmowali ryzyko nurkując w ekstremalnych warunkach podziemi. W roku 1973 Międzynarodowa Unia Speleologiczna przyznała Jerzemu Grodzickiemu Złoty Medal za wybitne osiągnięcia w speleologii światowej.

Działalności sportowej Jerzego Grodzickiego towarzyszyło opisywanie zjawisk przyrodniczych postrzeganych okiem geologa-kartografa. Dzięki temu powstało wiele publikacji na temat ewolucji jaskiń, czy ich genezy, zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami. W latach 70. XX w. zainicjował inwentaryzację jaskiń tatrzańskich, co z czasem przerodziło się w inwentaryzację ogólnopolską, dokumentowaną kolejnymi tomami inwentarza (do dziś wydano ich 34; kolejne 5 w przygotowaniu).

Dla Państwowego Instytutu Geologicznego ten regionalny wielotomowy inwentarz okazał się szczególnie ważny. W latach 2008-2011, po przejęciu prowadzenia projektu inwentaryzacji jaskiń przez Instytut, Jerzy Grodzicki podjął z nami współpracę z ramienia Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi. W jej wyniku, w strukturach Centralnej Bazy Danych Geologicznych PIG powstał nowy podsystem – JASKINIE. Bazę szybko wypełniły dane 2824 dokumentacji z dotychczas wydanych tomów inwentarza, a w kolejnych etapach projektu doszły nowe, które dziś udostępniamy już w liczbie około 4650.

Jerzy Grodzicki, dla kilku osób z Centralnej Bazy – Pan Jerzy, był lokomotywą projektu inwentaryzacji jaskiń od jej początku w latach 70. XX w. po marzec 2021 roku. Jako autor i redaktor serii inwentarzy, a także redaktor naukowy większości jej tomów, dysponował olbrzymią wiedzą popartą latami praktyki inwentaryzacyjnej. Człowiek-Orkiestra, zawsze gotowy odpowiedzieć na każde pytanie, był wsparciem dla piszącej te słowa w wielu meandrach projektowych. Na jego barkach spoczywała odpowiedzialność za ułożenie zakresu prac terenowych, współpraca ze speleologami sporządzającymi dokumentacje, dostosowywanie ich dla potrzeb bazy i wprowadzenie do niej. Odszedł w roku, który Międzynarodowa Unia Speleologiczna ogłosiła Międzynarodowym Rokiem Jaskiń i Krasu…

Ewa Machalska

Szczegóły szeroko pojętej działalności jaskiniowej Zmarłego opisuje Jego macierzysty Speleoklub Warszawski.