Pieczary, groty i jaskinie zamieszkiwane były przez zwierzęta od zawsze. Stanowiły doskonałą kryjówkę przed niepogodą, chłodem i napastnikami. Świadczą o tym liczne pozostawione tam ślady: kości, guano (odchody ptaków i nietoperzy), wygłady na ścianach od wycierania futra, ślady pazurów. Ludziom pierwotnym jaskinie również dawały schronienie, były miejscami pochówków, kultowych obrzędów, a nawet spełniały w czasach prehistorycznych rolę... lodówek (!). Tam, dzięki utrzymującej się przez cały rok niskiej temperaturze, plejstoceński łowca przechowywał poćwiartowane kawałki upolowanego zwierza. Badane namuliska wielu jaskiń (m.in. na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej) dostarczyły licznego materiału archeologicznego, a także mnóstwa kości zwierząt - głównie dużych ssaków plejstoceńskich.
Zwierzęta do dziś zamieszkują jaskinie. Niektóre z nich w ogóle z podziemnych pustek nie wychodzą. Te najczęściej wykształciły specyficzne przystosowania ułatwiające lub wręcz umożliwiające im przeżycie w tych trudnych warunkach. Dla innych jaskinie są domem, miejscem chwilowego schronienia lub zimowania.
Lekcja prezentuje zasadnicze elementy specyficznego środowiska jaskiniowego, formy życia w nim występujące i ich ewolucyjne przystosowania do trudnych warunków bytowania. Omawiane są przykłady gatunków endemicznych (np. odmieniec jaskiniowy), grupy najbardziej kojarzonych z jaskiniami, choć mało znanych ssaków – nietoperzy, sposoby radzenia sobie zwierząt z niedoborem pokarmu i z ciemnościami panującymi w głębszych partiach jaskiń.
Lekcja ma na celu zaprezentowanie jaskiń jako unikatowego środowiska życia, bardzo cennego dla zachowania różnorodności biologicznej, a często nie docenianego i narażonego na zaniedbanie i zniszczenie.
