Zaloguj
Zrozumieć Ziemię> Wycieczki> Góry Świętokrzyskie> punkt 4.1

Punkt wycieczkowy 4.1 (GŚ 4.1) KAMIENIOŁOM NA LASKOWEJ GÓRZE

Uczniowie zapoznają się z węglanowymi skałami mezozoicznymi i zjawiskami geologicznymi występującymi w północno-wschodnim odcinku Pasma Przedborsko-Małogoskiego, w południowo-zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Pod względem geologicznym obszar ten należy do południowo-zachodniego mezozoicznego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich (patrz Wstęp do wycieczki w Góry Świętokrzyskie).

Podstawa programowa - gimnazjum:

  • posługiwanie się mapą topograficzną i geologiczną;
  • omówienie cech charakteryzujących wapienie górnojurajskie.

Podstawa programowa - liceum:

  • powstawania różnych typów wapieni;
  • wyjaśnienie pojęcia wieku względnego i bezwzględnego skał i skamieniałości;
  • przedstawienie procesów i struktur tektonicznych (fałdy, uskoki);
  • omówienie związku ukształtowania terenu z budową geologiczną;
  • uzasadnienie celowości ochrony obiektów przyrody nieożywionej

Czas trwania wycieczki pieszej:: około 2 godz.

Cele ogólne:

  1. Poznanie różnych rodzajów węglanowych skał osadowych.
  2. Poznanie związku między budową geologiczną a rzeźbą terenu.
  3. Poznanie zjawisk tektonicznych.

Cele szczegółowe:

  1. Uczeń wymienia cechy i zjawiska ważne przy opisie odsłonięć i obiektów geologicznych.
  2. Uczeń opisuje różne typy wapieni górnojurajskich.
  3. Uczeń oznacza skamieniałości występujące w wapieniach górnojurajskich.
  4. Uczeń tłumaczy, w jaki sposób określa się wiek skał.
  5. Uczeń wyjaśnia znaczenie pojęć: piaskowiec wapnisty, tektonika, uskok, fałd, bieg warstwy, upad warstwy, spękania ciosowe , rysy tektoniczne, hieroglify, żyła mineralna, krzemień, wiek względny i wiek bezwzględny skał.
  6. Uczeń wyjaśnia związek budowy geologicznej z rzeźbą terenu.
  7. Uczeń uzasadnia celowość ochrony dziedzictwa przyrodniczego, od ochrony poszczególnych obiektów i ekosystemów po zespoły krajobrazowe.
  8. Uczeń potrafi:
    • zlokalizować Górę Laskową na mapie turystycznej i geologicznej;
    • wykonać zdjęcie odsłonięcia;
    • odróżnić wapienie od krzemieni;
    • zmierzyć bieg i upad warstw;
    • odróżnić uławicenie od systemu spękań ciosowych.
    • wskazać celowość ochrony oraz zagrożenia dla dziedzictwa przyrodniczego, w tym przyrody nieożywionej.

Cele wychowawcze:

  1. Uświadomienie wpływu działalności człowieka na procesy modelujące zmiany krajobrazu.
  2. Uświadomienie celowości ochrony obiektów przyrody nieożywionej, jako obiektów o walorach dydaktycznych.

Metody pracy:

  • Podająca: nauczyciel informuje, gdzie leży punkt wycieczkowy i co można w nim zobaczyć.
  • Obserwacji: uczniowie obserwują wapienie budujące grzbiet wzniesienia oraz struktury tektoniczne.
  • Poszukująca: uczniowie, na podstawie mapy geologicznej, wykazują związek morfologii z budową geologiczną obszaru.

Formy pracy:zespołowa.

Środki dydaktyczne:

  • Mapa turystyczna Gór Świętokrzyskich w skali 1:75 000;
  • Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000 Arkusz Chęciny (850), Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1973;
  • kompas i kątomierz lub kompas geologiczny;
  • młotek;
  • aparat fotograficzny.

Zadania:

  1. Lokalizacja kamieniołomu na Laskowej Górze na mapie turystycznej i geologicznej.
  2. Znalezienie skamieniałości i określenie grupy, do której należą (ramienionogi, małże, głowonogi – amonity).
  3. Wypełnienie kart ćwiczeń.

Karty ćwiczeń: GŚ 4.1.1. 4.1.2.

Dyskusja:

  1. Dlaczego wapienie górnej jury, a nie piaskowce jury środkowej, tworzą szczytowe partie grzbietu Laskowej Góry?
  2. Jakie są możliwości wykorzystania surowcowego wapieni?