Punkt wycieczkowy 6.2 (GŚ 6.2) WIÓRY
– przy zaporze wodnej na Świślinie

Przy zaporze wodnej można zobaczyć lessowy krajobraz typowy dla tej części Gór Świętokrzyskich. Geologicznie Jest to ważne pod względem geologicznym stanowisko, ponieważ z niego pochodzi duża część okazów prezentowanych w Ekomuzeum w Starachowicach (GŚ 6.1). Można tu również na miejscu (in situ) oglądać tropy na powierzchni ławic piaskowców.

Podstawa programowa - gimnazjum:

• posługiwanie się mapą turystyczną i geologiczną;
• omówienie cech krajobrazu lessowego;
• pokazanie wpływu rzek na kształtowanie się krajobrazu lessowego;
• omówienie gospodarczego znaczenia rzek;
• poznanie triasowych skamieniałości śladowych.

Czas pobytu w punkcie wycieczkowym: około 30 min.

Cele ogólne:

1. Poznanie cech krajobrazu lessowego.
2. Przedstawienie wpływu sztucznych zbiorników wodnych na środowisko.
3. Poznanie triasowych skamieniałości śladowych i ich znaczenia w rekonstrukcji środowiska kopalnego.

Cele szczegółowe:

1. Uczeń opisuje krajobraz lessowy.
2. Uczeń wyjaśnia wpływ zbiornika wodnego w Wiórach na rozwój doliny rzeki Świśliny.
3. Uczeń opisuje skały w odsłonięciu za zaporą.
4. Uczeń określa środowisko sedymentacji na podstawie struktur występujących w piaskowcach.
Uczeń rozpoznaje skamieniałości śladowe w odsłonięciu.
5. Uczeń potrafi zlokalizować zaporę na mapie turystycznej i geologicznej.

Cele wychowawcze:

1. Uświadomienie zagrożenia powodziowego i przedstawienie sposobów zapobiegania powodziom.

Metody pracy:

• Podająca: komentarz opiekuna wycieczki na temat zwiedzanego obiektu, odczytywanie informacji z tablic edukacyjnych
• Obserwacji: oglądanie krajobrazu, oglądanie zbiornika wodnego, obserwacja odsłonięcia piaskowców dolnego triasu.
• Poszukująca: w odsłonięciu uczniowie rozpoznają struktury sedymentacyjne i znajdują tropy kręgowców.

Formy pracy: grupowa

Środki dydaktyczne:

• Mapa turystyczna Gór Świętokrzyskich w skali 1:75 000 lub 1:100 000;
• Mapa Geologiczno-Krajoznawcza 1:200 000;
• kompas geologiczny;
• lupa;
• tablice informacyjne znajdujące się przy parkingu.

Zadania:

1. Lokalizacja zapory i odsłonięcia na mapie turystycznej i geologicznej.
2. Obserwacja skał odsłonięciu.
3. Pomiar biegu i upadu warstw skalnych.
4. Określenie, na podstawie struktur sedymentacyjnych, kierunku prądu rzeki, w której powstały piaskowce.
5. Znalezienie tropów triasowych kręgowców.

Dyskusja:

1. Co mogło być decydujące przy wyborze lokalizacji zapory wodnej?
2. Jak obecność zbiornika wodnego mogła wpłynąć na lokalną przyrodę?

Zalecana literatura:

• *Ptaszyński T., Niedźwiedzki G. 2002. Nowe znaleziska tropów kręgowców z pstrego piaskowca Gór Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny, 50.