|
|
Kod odpadu
01 05 08
Nazwa odpadów według katalogu odpadów
Płuczki wiertnicze zawierające chlorki i odpady inne niż wymienione w 01 05 05 i 01 05 06
Nazwa potoczna odpadu
Odpady wiertnicze, zużyta płuczka
Właściwości odpadów
Właściwości chemiczne odpadu zależą od: w właściwości przewiercanej skały, rodzaju płuczki, rodzaju urządzeń wiertniczych, technologii wiercenia, sposobu przetworzenia (np. odwadnianie).
Mobilnymi w środowisku substancjami, zawartymi w odpadach wiertniczych są głównie jony soli (sodowe i chlorkowe). Zawartość substancji ropopochodnych w odpadach jest niewielka, a metale obecne są w postaci trudnorozpuszczalnych związków i nie przechodzą do ekstraktów wodnych. W przypadku odpadów niezasolonych zagrożenia środowiska są niewielkie, natomiast w przypadku odpadów zasolonych (występują tam, gdzie przewiercane są złoża soli cechsztyńskich) są one znaczne i powinny być brane pod uwagę przy końcowym zagospodarowaniu. Zawartość chlorków dochodziła w zbadanych dotychczas odpadach do 86 000 mg/dm3, a siarczanów - do 18 000 mg/dm3. Bardzo wysokie było pH odpadów - do 11,4. Zawartość substancji rozpuszczonych wynosiła do 177 810 mg/kg.
Do głównych elementów lub substancji zawartych w odpadach wiertniczych można zaliczyć(J. Macuda, 2010):
- środki chemiczne używane do sporządzania i regulacji parametrów technicznych płuczek wiertniczych,
- płyny złożowe - np. sole pochodzące z przewiercanych interwałów. Zawartość jonów chlorkowych w odpadach wiertniczych jest wysoka lub bardzo wysoka, szczególnie z wierceń prowadzonych na obszarach Niżu Polskiego, gdzie przewiercane są interwały soli cechsztyńskich,
- metale ciężkie (Pb, Cr, Cd, Cu, Zn, Mn, Fe) pochodzące z minerałów lub dodatków chemicznych stosowanych do sporządzania płuczki, z materiałów stosowanych do cementowania otworów, z elementów orurowania otworów lub zwierconych materiałów skalnych,
- biocydy (środki zapobiegające procesom fermentacyjnym, którym łatwo podlegają w wysokiej temperaturze niektóre składniki płuczki),
- substancje ropopochodne (tłuszcze, oleje i smary) stosowane w procesie wiercenia dla zapewnienia prawidłowej pracy urządzeń,
- inhibitory korozji,
- alkalia,
- związki organiczne o dużym potencjale redukcyjnym,
- środki powierzchniowo czynne,
- produkty rozpadu składników chemicznych płuczek (trudne do zidentyfikowania).
Właściwości fizyczne odpadów są następujące:
- odpad o konsystencji płynnej, półpłynnej lub stałej
- zazwyczaj drobnoziarniste
- często właściwości tiksotropowe
- właściwości fizyczne odpadu zależne od: w właściwości przewiercanej skały, rodzaju płuczki, technologii wiercenia oraz innych czynników związanych z wykonywanym odwiertem, sposobu przetworzenia (np. odwadnianie)
Drobnodyspersyjna frakcja odpadów wiertniczych może kumulować zanieczyszczenia szkodliwe dla środowiska. Stanowi ona niekiedy 70-80 % fazy stałej, i reprezentowana jest głownie przez krzemiany o strukturze warstwowej (smektyt), węglany (kalcyt, dolomit), a także bezpostaciową krzemionkę, wodorotlenki żelaza i manganu.
Źródła i procesy wytwarzania odpadów
Odpady wytwarzane są przez firmy poszukujące złóż surowców, prowadzące poszukiwania metodami otworowymi.
Źródłem powstawania odpadów jest proces wiercenia i prób w odwiercie. Zasadniczą częścią odpadów wytwarzanych podczas wykonywania otworów są zwierciny (ich udział szacuje się na 50 -75%). Odpady powstają w wyniku oddzielenia fazy stałej od płuczki na sitach wibracyjnych oraz innych urządzeniach, np. odpiaszczacze, odmulacze, wirówki. Odpady wydobywcze, tj. płuczki wiertnicze powstają również wtedy, gdy następuje zmiana parametrów wiercenia i płuczka jest wymieniana na inny rodzaj lub po zakończeniu prac. Odpady te stanowią także wody technologiczne zmieszane z płuczką oraz płyny z wykonywanych zabiegów technologicznych podczas wiercenia, a także resztki zaczynów cementowych pochodzące z procesów cementowania rur i wykonywania tzw. korków cementowych w otworze.
Ilości wytwarzanych odpadów
Odpady o kodzie 01 05 08 zostały wytworzone w ilości:
- w 2006 r. - bd,
- w 2007 r. - bd,
- w 2008 r. - bd,
- w 2009 r. - 70 508,3 Mg,
- w 2010 r. - 74 204,4 Mg.
W poniższej tabeli przedstawiono wytwarzane ilości odpadów (w Mg) o kodzie 01 05 08 w latach 2006-2010 w poszczególnych województwach.
| Województwo |
2006 rok |
2007 rok |
2008 rok |
2009 rok |
2010 rok |
| dolnośląskie |
bd |
bd |
bd |
6 250,4 |
6 898,4 |
| kujawsko-pomorskie |
bd |
bd |
bd |
7 099,7 |
0,0 |
| lubelskie |
bd |
bd |
bd |
1 016,9 |
6 576,6 |
| lubuskie |
bd |
bd |
bd |
20 047,9 |
5 155,4 |
| łódzkie |
bd |
bd |
bd |
50,0 |
844,1 |
| małopolskie |
bd |
bd |
bd |
4 313,7 |
5 112,9 |
| mazowieckie |
bd |
bd |
bd |
3 459,0 |
1 981,7 |
| podkarpackie |
bd |
bd |
bd |
16 768,7 |
15 177,4 |
| pomorskie |
bd |
bd |
bd |
3 361,1 |
8 488,5 |
| warmińsko-mazurskie |
bd |
bd |
bd |
0,0 |
1 106,0 |
| wielkopolskie |
bd |
bd |
bd |
7 655,9 |
11 673,1 |
| zachodniopomorskie |
bd |
bd |
bd |
485,0 |
11 190,3 |
| Razem |
bd |
bd |
bd |
70 508,3 |
74 204,4 |
| Liczba wytwórców* |
bd |
bd |
bd |
20 |
32 |
bd - dane będą sukcesywnie uzupełniane
*według Wojewódzkich Systemów Odpadowych
Zagospodarowanie odpadów
Podstawową metodą zagospodarowania odpadów o kodzie 01 05 08 w latach 2009 - 2010 było unieszkodliwianie.
W 2009 roku poddano procesom odzysku 50,0 Mg odpadów zaliczonych do rodzaju 01 05 08, tj. 0,07% ilości wytworzonej.
W 2010 roku poddano procesom odzysku 16 868,4 Mg odpadów zaliczonych do rodzaju 01 05 08, tj. 22,7% ich wytworzonej ilości.
W 2009 r. unieszkodliwiono 14 795,6 Mg odpadów o kodzie 01 05 08, co stanowiło 21,0% ich wytworzonej ilości.
W 2010 r. unieszkodliwiono 17 477,2 Mg odpadów, co stanowiło 23,6% wytworzonej ilości.
| Rok |
Odpady wytworzone |
Odpady poddane procesom odzysku |
Odpady poddane procesom unieszkodliwienia |
| Mg |
Mg |
% |
Mg |
% |
| 2008 |
bd |
883,2 |
bd |
11 942,9 |
bd |
| 2009 |
70 508,3 |
50,0 |
0,07 |
14 795,6 |
21,0 |
| 2010 |
74 204,4 |
16 868,4 |
22,7 |
17 477,2 |
23,6 |
Główne problemy
Do głównych cech, które utrudniają dalsze wykorzystanie odpadów wiertniczych należą:
- zawartość substancji toksycznych,
- zawartość metali ciężkich (zazwyczaj Cr, Cu, Pb, Zn),
- zawartość soli niektórych pierwiastków alkalicznych w postaci chlorków (zazwyczaj K i Na), siarczanów czy wodorowęglanów występujących w nadmiernych ilościach.
|
|
|
