Punkt wycieczkowy 2.2 (S 2.2) GÓRY STOŁOWE

Z Radkowa wycieczka przemieszcza się do Karłowa – „stolicy” Gór Stołowych. Po drodze uczniowie zapoznają się z budową geologiczną tego rejonu, całkowicie odmienną od poprzedniego punktu wycieczkowego. Poznają historię geologiczną ciepłego, płytkiego morza górnokredowego. Procesy geologiczne, które zachodziły w górnej kredzie i na przełomie kredy i kenozoiku zdecydowały o dzisiejszym obliczu Gór Stołowych. Tematem wycieczki są też formy skalne tego rejonu i ochrona przyrody w obrębie Parku Narodowego Gór Stołowych.

Podstawa programowa - gimnazjum

posługiwanie się mapą topograficzną, turystyczną, geologiczną; poznawanie skał osadowych budujących Góry Stołowe – piaskowców ciosowych i margli; przedstawienie transgresji morza górnokredowego jako jednego z ważniejszych wydarzeń w geologicznej przeszłości Polski; omówienie genezy skałek piaskowca; przedstawienie walorów turystycznych i przyrodniczych Parku Narodowego Gór Stołowych.

Podstawa programowa - liceum

obserwacja odsłonięcia geologicznego; omówienie wpływu budowy geologicznej na rzeźbę terenu – góry blokowe; pokazanie fortu Karola jako przykładu wykorzystania budowy geologicznej terenu do celów obronnych.

Cele ogólne:

1. Poznanie historii geologicznej Gór Stołowych.
2. Zapoznanie się ze skałami budującymi góry i ich pochodzeniem.
3. Pokazanie form skalnych charakterystycznych dla Gór Stolowych (stoliwa, labirynt skalny, głębokie szczeliny, tunele skalne, grzyby).
4. Wyjaśnienie genezy form skalnych jako wyniku działania procesów wietrzennych w obrębie płasko zalegających utworów platformowych;
5. Zrozumienie wartości przyrodniczej Gór Stołowych i konieczności ich ochrony.

Cele szczegółowe:

1. Uczeń opisuje, z czego są zbudowane i jak powstały Góry Stołowe.
2. Uczeń wyjaśnia, kiedy i w jaki sposób powstały różne formy skalne występujące w tych górach.
3. Uczeń definuje znaczenie słów: osady morskie, góry blokowe, skałki, blokowiska skalne.
4. Uczeń wyjaśnia, dlaczego w Górach Stołowych zbudowano fort Karola.
5. Uczeń uzasadnia konieczność ochrony przyrody nieożywionej w Górach Stołowych
6. Uczeń potrafi:
   • zlokalizować odsłonięcia i stanowiska na mapie topograficznej i geologicznej;
   • omówić krótko „krajobraz” tej części Sudetów w okresie górnej kredy;
   • opisać sposób powstawania skałek i różnych ich form (szczelina skalna, tunel skalny, labirynt skalny, grzyb skalny, chybotek).

Cele wychowawcze:

1. Wdrażanie uczniów do samodzielnego zbierania informacji i wyciągania własnych wniosków.
2. Zainteresowanie uczniów pięknem przyrody rejonu Gór Stołowych, w tym unikalnym masywem Szczelińca w Karłowie i kształtowanie postawy proekologicznej.

Metody pracy:

• Podająca:nauczyciel informuje, gdzie leży punkt wycieczkowy i co można w nim zobaczyć.
• Obserwacji:uczniowie obserwują formy skalne w drodze na szczyt Szczelińca Wielkiego; oglądają panoramę z punktu widokowego Wielkie Tarasy; zwiedzają fort Karola.
• Poszukująca:na mapach turystycznej, topograficznej i geologicznej uczniowie lokalizują Szczeliniec Wielki i fort Karola; w drodze na szczyt Szczelińca szukają skałek w formie grzyba, maczugi i bramy.

Formy pracy:
indywidualna i zespołowa

Środki dydaktyczne:
Mapa turystyczna Góry Stołowe w skali 1:30 000, Galileos. Wydawnictwo PLAN, Wrocław; mapa topograficzna w skali 1:50 000 ukł. 1965 arkusz 472.3 i 4; Mapa geologiczna Sudetów w skali 1: 25 000, arkusze Jeleniów i Wambierzyce; kompas geologiczny; aparat fotograficzny.

Zadania:

1. Zlokalizowanie na mapie turystycznej, topograficznej i geologicznej Szczelińca Wielkiego i fortu Karola.
2. Mierzenie biegu i upadu warstw piaskowców w drodze na Szczeliniec Wielki.
3. Wymienienie nazw form skalnych mijanych po drodze na szczyt Szczelińca Wielkiego.
4. Wykonanie fotografii 3 najciekawszych skałek.
5. Wypełnienie karty ćwiczeń.

Karty ćwiczeń:
S 2.2.1

Dyskusja:

• Znaczenie rodzaju skał i spękań ciosowych dla kształtowania się krajobrazu Gór Stołowych oraz powstawania skałek o dziwnych kształtach.
• Znaczenie ochrony form skalnych i przyrody żywej Gór Stołowych.
• Na czym polega wg ciebie geoturystyka i jaka może być jej rola w rozwoju ekonomicznym lokalnych społeczności.