Punkt wycieczkowy 1.2 (JKC 1.2) SALA EKSPOZYCYJNA W ODDZIALE GÓRNOŚLĄSKIM PIG-PIB W SOSNOWCU

Uczniowie zwiedzą ekspozycję geologiczną będącą syntetycznym zbiorem różnorodnych skał, skamieniałości i minerałów rozpoznanych w podłożu i nadkładzie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). Ponadto zobaczą unikatową kolekcję flory i fauny karbońskiej oraz okresowe wystawy tematyczne. Wizyta w sali ekspozycyjnej OG PIG-PIB przyczyni się do poszerzenia, uzupełnienia i usystematyzowania wiedzy zdobytej podczas zwiedzania Zabytkowej Kopalni Węgla Kamiennego „Guido” oraz omówione zostaną zagadnienia, z którymi młodzież spotka się w dalszej części wycieczki – charakterystyczne skały i skamieniałości triasowe, jurajskie, a także szczątki dużych ssaków plejstoceńskich

Cele ogólne:

1. Poznanie budowy geologicznej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego obrzeżenia.
2. Poznanie charakterystycznych minerałów, skał i skamieniałości dla poszczególnych okresów geologicznych wydzielonych na obszarze GZW i jego obrzeżenia.
3. Poznanie przeszłości geologicznej GZW i jego obrzeżenia.

Cele szczegółowe:

1. Uczeń wymienia ery i okresy geologiczne.
2. Uczeń nazywa skały i skamieniałości charakterystyczne dla poszczególnych okresów geologicznych.
3. Uczeń wymienia kolejne etapy powstawania węgla kamiennego.
4. Uczeń nazywa procesy które przyczyniły się do powstania prezentowanych w sali ekspozycyjnej skał.
5. Uczeń opisuje, jak powstają skamieniałości.
6. Uczeń potrafi:
• rozpoznać minerały skałotwórcze, skały i skamieniałości;
• rozpoznać podstawowe gatunki flory i fauny karbońskiej.

Cele wychowawcze:

1. Zainteresowanie uczniów specyfiką pracy geologa.
2. Wzbudzenie szacunku wobec przyrody nieożywionej (geologicznej) jako naturalnego skarbu regionu górnośląskiego.

Metody pracy:

• Podająca: komentarz do zwiedzanej ekspozycji, referat okolicznościowy.
• Obserwacji:oglądanie okazów geologicznych.
• Poszukująca:rozpoznawanie głównych gatunków przedstawicieli flory karbońskiej w trakcie warsztatów.

Formy pracy:
indywidualna

Zadania:

1. Obserwacja przykładowych okazów geologicznych związanych tematycznie z dalszą częścią wycieczki.
2. Odczytanie podstawowych informacji ze ściennych map geologicznych.
3. Wypełnienie karty ćwiczeń.

Karty ćwiczeń:
JKC 1.2.1; 1.2.2.

Środki dydaktyczne:
kolekcje geologiczne; dioramy i rekonstrukcje; ścienne mapy geologiczne i plansze tematyczne; prezentacja multimedialna.

Dyskusja:

1. Jaką rolę odegrały wielkie naturalne katastrofy w ewolucji życia na Ziemi?
2. Co było przyczyną osiągania gigantycznych rozmiarów przez przedstawicieli flory i fauny karbońskiej?
3. Dlaczego zniknęli bezpowrotnie przedstawiciele dużych ssaków plejstoceńskich?

Zalecana literatura:

• Bailey J., Seddon T., 1996. Paleontologia. Seria Oxford Młodym. Polska Oficyna Wydawnicza BGW. Warszawa.
• Jachowicz A., Dybova-Jachowicz S., 1994. Paleobotanika. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice.
• Woźniak P., 2011. Przeszłość odległa w kronikach natury, czyli historia pod ziemią zapisana. Wydawnictwo Starostwa Powiatowego w Gliwicach, Gliwice-Bytom.

Literatura uzupełniająca:

• Jureczka J., 2005. Atlas geologiczno-złożowy polskiej i czeskiej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Tekst objaśniający. Warszawa.
• Jureczka J., Martinec P., 2005. Rozwój utworów węglonośnych karbonu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W: Jureczka J., Buła Z., Żaba J. (red.) 76 Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Rudy k/ Rybnika, Geologia i zagadnienia ochrony środowiska w regionie górnośląskim. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa.
• Wolf J., Burian Z., 1993. Pradzieje człowieka. Oficyna Wydawnicza MULTICO. Warszawa.
• Żaba J., 2003. Ilustrowany słownik skał i minerałów. Wydawnictwo Videograf II, Katowice.